Gnernò, gnernò, nun state a senti 'a ggente!
Che fa? Spàrano justo comm_ a nuje?
Io sò stato a Dogale... Ero sergente,
e saccio si se more o si se fuie!
Chille spòntano primma a duie a duie,
da sotto _e pprete!... A muzzo, a reggimente!
Apprufittano _e tutto! E mentre vuie
fate a lavante, sguigliano _a punente!
Pare na vermenara, e nun fernesce!
Tutto _o deserto, attuorno, se fa nire!
E stu nnire va nnanza, e cresce, e cresce......
Avite voglia _e sparà dinto _o mmuollo!
Ne so_ cadute ciente?... E che te crire?
N_ aio migliaro già te zompa ncuollo!
II.
Io vedette cadè tutte _e cumpagne,
e chiagnevo e sparavo. _E mmane? Nere!
Vedevo russo... Nun sentevo _e lagne,
e sti denocchie mieie, erano doje vrasere!
E scennevano _a copp_ _a li mmuntagne
alluccanno, _e nemice, a schiere a schiere_....
Me parette 'e capì, mmiezo _e ccampagne,
na retirata de nu trumbettiere....
Faceva notte, o _o nniro d__e nemice
me faceva redi' tutto oscurato?
Io nun v_ _o saccio dì! Ma chi v_ _o ddice?
Cadette. E nun me só cchiù llicurdato
comm' è ca doppo me truvaie c' _amìce,
sotto a na tenna _e campo, mmedecato.
III.
Veneno nnanza? E fosse _o Pat_ Eterno!
Tu l'_e vvide cadè da tute 'e late!...
Che ssa_!... Te pare ca s_ è apierto _o nfierno,
e si peccate 'e fatte, l'_e scuntate!
«All_assalto, figlioli! Caricate!...»
E tu te mine nnanza a piglia _o temo!...
Che ssà! Nc_ eramo tutte mbriacate....
S_ ha da muri ì E munimmo _zempitemo!
_O ppoco _e mpressione ca nun manca!
_o cumpagno ferito e scarpesato,
_a puzza, _e strille... E _a faccia se fa janca...
Tu tanno t'allicuorde _e tanta cose!...
Mammeta sola... pateto malato....
E _o core se fa tanto!...
E nun so_ rose.
IV.
_e scuppettate ca tu spare e spare,
'e ramazzate cu _e cuozze d__e fucile!...
Doppo _o primmo mumente, a tte te pare
ca si pienze _a famiglia, si_ nu vile!
E te mine a cumbattere, e nun bare
ca si_ ferito cu na ponta _e stile,
ca na langia l'artica, e ca tu care
jettanno sango e spireto, a varrile!
No, no! Tu nun ce pienze! Tu t'arragge
ca te vide cadè ll'amice attuorno,
ca te vide affucà, da sti salvagge
Viva l'Italia! Allucche. E dint'all_ uocchie
_e llacreme te spòntano p_ _o scuorno!
E già te siente rutto int_ _e ddenocchie!
V.
Ma chi cade, cadenno se strascina
pe mmiezo o sango, addò vede _a bannera!
E te pare na stella d__a matina
ca luce ncopp_ a chella massa nera!
Llà tutt_ _a folla! Llà tutt_ 'ammaina!...
Llà vide dente facce comm_ _a cera!
Llà ciento mane allerta!... E n_arruvina
de strille e botte... Llà sta _a guerra vera!
Che fa si attuorno tiene mille muorte?
Che fa si jiette sango _a ciento parte?
Llà! Curre Ila! D_ _o riesto che te mpuorte?
Llà, sempe llà, spiranno tu vuò ji!...
Llà, llà sultanto, tu vuò fa scannarle!
Llà ssotto... e tu llà ssotto vuò muri!!